Veel organisaties denken dat inspraak hetzelfde is als participatie. Maar participatie gaat een stap verder: het leidt tot betere besluiten, omdat het team eigenaarschap en verantwoordelijkheid ontwikkelt. Dit vergroot het werkplezier, de passie en de kracht binnen het team.
Toch realiseren veel leidinggevenden zich niet dat participatie méér is dan inspraak. Ze vragen zich af:
- Wat is het verschil tussen inspraak en participatie?
- Waarom zouden we medewerkers nog meer invloed geven?
- Onze vorm van inspraak is toch al goed geregeld?
Laten we stilstaan bij de vraag: Waarom is participatie belangrijk? En waarin verschilt het van inspraak?
Inspraak versus participatie
🔹 Inspraak betekent dat teamleden advies mogen geven over een door de leiding bedachte beslissing.
🔹 Participatie betekent dat teamleden gelijkwaardig meebeslissen én actief bijdragen binnen haalbare doelen.
Een klein verschil? Nee, een groot verschil!
✔ Bij inspraak wordt een besluit nog steeds over de hoofden van het team heen genomen. Medewerkers kunnen input geven, maar de leiding neemt de uiteindelijke beslissing en draagt de verantwoordelijkheid voor de uitvoering.
✔ Bij participatie nemen medewerkers samen met de leidinggevende het besluit en zijn ze ook mede-verantwoordelijk voor de uitvoering.
Wat als het fout gaat?
Een veelgehoorde zorg is:
"Mooi is dat... Ik moet teamleden laten participeren, maar als het misgaat, ben ík degene die het moet oplossen!"
Dit is een misvatting. Gelijkwaardig meebeslissen betekent niet dat alle rollen uitwisselbaar zijn.
âš¡ De leidinggevende blijft eindverantwoordelijk. Diegene neemt besluiten vanuit een overkoepelend perspectief en blijft aanspreekbaar op het grotere geheel.
âš¡ Teamleden beslissen als onderdeel van het team en dragen verantwoordelijkheid binnen hun eigen taken en rol.
👉 Gelijkwaardigheid betekent dus niet dat iedereen hetzelfde doet, maar wel dat iedereen verantwoordelijkheid neemt voor het gezamenlijke resultaat.
Is er dan nog een duidelijke ‘kapitein op het schip’?
Ja! Ook bij participatie blijft de leidinggevende verantwoordelijk voor het leiden van de groep.
🚢 Waarom?
- Tijdens de uitvoering ontstaan onvoorziene situaties. De leidinggevende stuurt bij waar nodig.
- Enthousiaste medewerkers kunnen zich verliezen in hun eigen ideeën. De leiding bewaakt de gezamenlijke koers.
- Soms is het nodig om pragmatisch te handelen. De leiding kan dan tijdelijk "buiten de lijntjes kleuren".
🔹 Resultaat? Besluiten zijn niet alleen doordachter, maar worden ook écht gedragen door het hele team.
Waarom levert participatie betere besluiten op?
Participatieve besluitvorming combineert verschillende perspectieven:
✔ Het overzicht en de visie van de leidinggevende.
✔ De praktijkervaring en inbreng van de teamleden.
Als een besluit van alle kanten klopt, is het op dat moment de best mogelijke keuze.
🤔 Maar wat als het misgaat?
De realiteit blijft onvoorspelbaar. Toch biedt participatie voordelen:
✅ Geen ‘zwarte-pieten’ – iedereen was betrokken en het besluit leek op dat moment het beste.
✅ Bijstellen is eenvoudiger – opnieuw worden alle perspectieven meegenomen.
✅ Een lerende organisatie – teams worden steeds beter in samenwerken en meedenken.
✅ Meer eigenaarschap – medewerkers zijn gemotiveerder en voelen zich verantwoordelijk.
✅ Betere communicatie – medewerkers weten beter waarom, hoe en wat er moet gebeuren.
✅ Een sterkere koersbewaking – het team bewaakt samen de richting.
✅ Meer leiderschap in het team – de leidinggevende kan zich richten op coaching en motivatie.
Slotgedachte
Waarom zou je loon betalen aan passieve, afwachtende medewerkers, terwijl je met een actief en betrokken team veel meer succes behaalt?
🚀 Meer weten over participatie en eigenaarschap in teams? Bel of mail ons!